مهاجرت سرمایه‌های انسانی و نبود نیروی متخصص در شرکت‌های فناوری محور، به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های این شرکت‌ها تبدیل شده است تا حدی که بسیاری از مدیران و صاحبان کسب‌وکار از نبود نیروی انسانی به عنوان مانعی برای توسعه یاد می‌کنند؛ بررسی‌ها از وضعیت نیروی انسانی در اکوسیستم اقتصاد دیجیتال نشان می‌دهد که این خلا در تمام بخش‌های اکوسیستم یکسان نیست؛ به طور مثال صرافیهای رمزارزی و کسب‌وکارهای مبتنی بر بلاکچین که عمری ده ساله دارند و از حوزه‌های نوظور محسوب می‌شوند، به راهکار اعلام کرده‌اند که علاوه بر مسئله مهاجرت با چالش‌های دیگری روبرو هستند.
در همین رابطه و در آستانه برگزاری رویداد ۹ ژانویه با مدیران منابع انسانی صرافیهای نوبیتکس، آبان تتر و هیتوبیت با محوریت چالش منابع انسانی در اکوسیستم رمزارز و بلاکچین گفت‌وگو کرده‌ایم.
همه‌چیز نوظهور است؛ ویژگی‌های نسل زد و روندهای صنعت
طبق صحبت‌های سینا معصومی، مدیر سرمایه انسانی نوبیتکس، مهم‌ترین چالش‌های حوزه سرمایه انسانی در اکوسیستم رمزارز و بلاکچین نسل متفاوتی است که در این صنعت مشغول به‌کار می‌شوند: «نسل Z و علاقه‌مند بودن آنها به تکنولوژی مهم‌ترین وجه تمایز آنها با استعدادهای نسل‌های قبلی است. این نسل ، ویژگی‌های منحصر به‌فردی دارد. آنها در مقایسه با نسل قبلی استعدادها خودانگیخته‌تر، ریسک‌پذیرتر و تیزبین‌تر هستند و از هوشیاری اجتماعی بالاتری نیز برخوردارند؛ در نتیجه انتظارات متفاوتی از سازمان دارند و این موضوع خود چالش و فرصتی همزمان را برای ما فراهم می‌کند. به صورت خاص نیز، افراد فعال در تیم‌های تکنولوژی و محصول، علاوه بر دانش تخصصی موقعیت شغلی خود، به دانش زمینه‌ای این صنعت هم نیاز دارند تا درک بهتری از کسب‌وکار و نیازمندی‌های آن داشته باشند.»
ادامه داد: «مورد دیگر این است که صنعت بلاکچین و رمزارز، پویایی، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام (VUCA) متفاوتی در ذات خود دارد. این موضوع از یک سو نیازمند بهبود مستمر و انعطاف‌پذیری و از سوی دیگر نیازمند مدیریت هوشمند است. مدیریت هوشمند موجب توسعه محصول متناسب با روندهای بازار می‌شود و رشد مستمر شرکت را به‌دنبال دارد و سبب می‌شود تا سازمان و همکاران نه‌‌تنها از تغییرات بازار -به ویژه روندهای نزولی- متاثر نشوند؛ بلکه به رشد خود ادامه دهند.»
معصومی با اشاره به تفاوت چالش منابع انسانی اکوسیستم بلاکچین و رمزارز با سایر اکوسیستم‌های اقتصاد دیجیتال، توضیح داد که صنعت رمزارز، یکی از به‌روزترین صنعت‌های فعال در اکوسیستم اقتصاد دیجیتال است. علاوه بر تغییرات پیوسته، اثرگذاری روندهای جهانی بر این صنعت نیز یکی دیگر از تفاوت‌های آن است. به همین خاطر، فرایند آموزش و توسعه در سطح تیم‌ها و اشتراک دانش در سطح سازمان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های سرمایه انسانی در این صنعت است.
راهکارهایی برای نگهداشت سرمایه‌های انسانی
به گفته معصومی،صنعت رمزارز و بلاکچین تحت تاثیر شرایط بین‌المللی و روندهای جهانی است. این عامل سبب می‌شود تا رقابت نوبیتکس با دیگر بازیگران منطقه در بازار مالی و در بازار استعدادهای برتر این صنعت در جریان باشد. او همچنین در پاسخ به این سوال که کمبود سرمایه انسانی بیشتر متوجه کدام‌بخش‌های اکوسیستم است؟ توضیح داد: «جذب استعداد برای موقعیت‌های شغلی در دپارتمان محصول و تکنولوژی به دلیل پیچیدگی‌های فنی و دانش تخصصی صنعت بلاکچین و همچنین رقابت موجود در بازار استعدادها در داخل و خارج از کشور، بیشترین چالش را دارد.»
مدیر سرمایه انسانی نوبیتکس معتقد است، با معرفی مهاجرت نیروی انسانی به عنوان یک چالش مهم منابع انسانی تصریح کرد: «عوامل مختلفی بر مهاجرت اثرگذارند که از مدیریت سازمان‌ها خارج است؛ اما ما در نوبیتکس سعی می‌کنیم تا عوامل درون‌سازمانی از جمله معنای کار، کیفیت همکاران، فرصت رشد، پرداخت و مزایای رفاهی را به‌گونه‌ای فراهم کنیم که انتخاب استعدادهای برتر باشیم. از نگاه ما، دیدگاه سرمایه انسانی در مقابل منابع انسانی است. منبع، تخصیص‌دادنی و مصرف شدنی است؛ ، اما سرمایه، توسعه‌پذیر و قابل رشد است. ما در نوبیتکس، زمینه رشد و توسعه همکار را به گونه‌ای فراهم می‌کنیم که با گذر زمان، رشدِ خود را احساس کند. برای ما اهمیت دارد که نوبیتکس، شتاب‌دهنده توانمندی و تجربه همکار در مسیر حرفه‌ای او باشد.
سینا معصومی، مدیر سرمایه انسانی نوبیتکس معتقد است؛ در دنیای امروز، نگاه منبع‌محور به سرمایه انسانی پاسخ‌گوی شرایط نیست و به یک نگاه ارتقایافته و سرمایه‌محور نیاز داریم. سرمایه انسانی باید موتور محرک کسب‌وکار باشد نه یک دپارتمان که مشغول برنامه‌ها و فعالیت‌‌های خود در سازمان است. در واقع کار ما، اجرای برنامههای کوتاه‌مدت صرفاً جالب نیست؛ کار سرمایه انسانی، اثرگذاری استراتژیک بر عملکرد سازمان است و اهداف این تیم باید با اهداف استراتژیک سازمان گره خورده باشد تا برنامههای عملیاتی آن در راستای رفع نیازهای کسب‌وکار باشد.
نیاز به آموزش نیروهای انسانی از نقطه اول
از نگاه پریسا حسین زاده، مدیرمنابع انسانی آبان‌تتر مهم‌ترین چالش منابع انسانی در اکوسیستم رمزارزی و بلاکچین ایران، پیدا کردن نیروی انسانی متخصص و نگهداشت آن است: «این چالش میان کسب‌وکارهای فناوری محور ثابت است اما رفع آن برای شرکت‌های فعال بلاکچین با دشواری بیشتر همراه است. موضوع فقط جذب نیست و نگهداشت سرمایه‌های انسانی هم دغدغه است. نگهداشت نیروهای انسانی مستلزم انعطاف پذیری شرکت‌ها و فراهم کردن فضایی است که به افراد انگیزه ماندن بدهد.»
حسین زاده در پاسخ به این سوال که کمبود سرمایه انسانی بیشتر متوجه کدام‌بخش‌های اکوسیستم است، توضیح داد که این کمبود بیشتر متوجه نیروهای فنی است و در اولویت بعدی به نبود متخصصان مارکتینگی، منابع انسانی و… رسیده است.
مدیرمنابع انسانی آبان‌تتر می‌گوید یکی دیگر از چالش‌های منابع انسانی حوزه رمزارز و بلاکچین این است که برخی فعالیت‌ها و عنوان‌های شغلی موجود در فضای اکوسیستم رمزارزی، عناوینی هستند که در شرکت‌های خارج از اکوسیستم رمزارز و بلاکچین وجود ندارند. در واقع این پوزیشن‌ها در شرکت‌ها ایجاد و توسط خود مجموعه آموزش داده می‌شود و در موارد بسیاری پیش آمده که مجبور شدیم افراد را از نقطه اول برای پوزیشن‌ها، تربیت کنیم.
باوری اشتباه میان سرمایه‌های فنی
او با اشاره به تفاوت‌های چالش‌های اکوسیستم بلاکچین و رمزارز با سایر اکوسیستم‌های اقتصاد دیجیتال ادامه داد که کمبود متخصص و سرمایه انسانی برای هر دو بخش‌ها مشترک اما وضعیت برای اکوسیستم رمزارز و بلاکچین سخت‌تر است، چراکه نیروهای انسانی به‌ویژه متخصصان فنی برآین باورند که حقوق آنها منصفانه نیست: «بارها در جلسات شنیده‌ایم که می‌گویند در شرکت‌های رمزارزی میزان حقوق بسیار بالاتر از سایر بخش‌های اکوسیستم اقتصاد دیجیتال است و افراد فنی فکر می‌کنند، مقدار دریافتی آنها در اکوسیستم بلاکچین و رمزارز باید بسیار بالاتر از رده حقوقی متخصصان سایر بخش‌های اکوسیستم اقتصاد دیجیتال باشد. این گمان که باعث شده افراد عدد دریافتی خود را به دور از اصناف بدانند و خواهان رشد صد درصدی رقم حقوقشان باشند. این درحالی است که عدد دقیقا به اندازه کارامدی آنها تعیین می‌شود.
مدتی است که می‌شنویم مهاجرت نیروهای انسانی متخصص به یک بحران تبدیل شده، اما به اعتقاد من، شغل برای فردی که تصمیم به مهاجرت گرفته، تنها یک پارامتر در میان دیگر پارامترهاست. طبق صحبت‌های مدیرمنابع انسانی آبان تتر، انتخاب مهاجرت کردن تحت تاثیر عوامل بسیاری است و نمی‌توان با تغییر در شرایط شغلی، فرد را از رفتن به کشوری دیگر منصرف کرد.
او می‌گوید؛ گرچه بهبود شرایط شغلی و ایجاد فضای مناسبت میتواند مهاجرت را به تاخیر بیندازد اما تصمیمی که در نتیحه شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گرفته می‌شود از بهبود شرایط شغلی وزنه سنگین‌تری دارد. حسین‌زاده صراحتا با اشاره به افزایش اهمیت تجربه کارکنان عنوان کرد: «در این شرایط راهکار ما این است که سعی کنیم،آن شرکتی باشیم که افراد در صورت تمایل به مهاجرت هم آن را برای همکاری انتخاب می‌کنند.»
دانش نیروی انسانی در طول زمان نامعتبر می‌شود
شهرام علیزاده، مدیر منابع انسانی صرافی هیتوبیت؛ مهم‌ترین چالش منابع انسانی در اکوسیستم رمزارزی و بلاکچین ایران را جذب نیروی انسانی می‌داند اما معتقد است که در صورت استخدام و جذب هم این دغدغه کاملاً رفع نخواهد نشد. یکی از موضوعات مهم در باره نیروهای انسانی این اکوسیستم به روز بودن افراد است؛ در مواردی پیش می‌آإید که به کسب‌وکار به دنبال جذب توسعه‌دهنده بلاکچین است اما این صنعت به سرعت درحال‌توسعه است و دانش نیروهای انسانی در این سیر تحولی نامعتبر و قدیمی محسوب می‌شود.
او ادامه داد: «در این شرایط، هم کسب‌وکار. هم فرد باید با تغییرات همسو شود؛ و این یعنی مهارت‌های موردنیاز در آگهی‌های شغلی هم نیازمند تغییر خواهند شد. در این نقطه آموزش نیروهای انسانی اکوسیستم رمزارز و بلاکچین به عنوان چالشی جدید پدید می‌آید. در ادامه ازآنجایی‌که تعداد نیروهای انسانی محدود است، آنها ممکن است با هر پیشنهادی از ادامه فعالیت دست بکشند.» به گفته او، این وضعیت مختص هیتوبیت نیست و تمام بخش‌های فنی شرکت‌ها در حال حاضر با چنین مسائلی دست به گریبان‌اند.
جای‌خالی متخصصان سرفصل‌های تخصصی
شهرام علیزاده در پاسخ به این سؤال که کمبود سرمایه انسانی بیشتر متوجه کدام بخش‌های اکوسیستم است، توضیح داد که سرفصل‌های تخصصی که با بلاکچین، تبادل مالی حوزه رمزارز اعم بخش فنی، کارشناس پول‌شویی و عملیات و نظارت بر بازار در مقایسه با بخش‌های دیگر با کمبود منابع انسانی بیشتری رو به رو هستند. در واقع افراد متخصص این حوزه اصلاً وجود ندارد. از نگا او، تنها راه رفع این موضوع آموزش است.
او در همین راستا ادامه داد که در کنار مسئله آموزش، فراهم کردن بستر رشد و تنوع سازی برای افراد کارساز است. از سهمیه دانش‌بنیان نیز میتواند بسیار کمک کننده باشد.
علیزاده با اشاره به تفاوت چالش منابع انسانی اکوسیستم بلاکچین و رمزارز با سایر اکوسیستم‌های اقتصاد دیجیتال تصریح کرد: «درگیری‌های زیاد بلاکچین با حوزه پول‌شویی و مواجه با تغییرات زیاد تحول‌آفرین، شرح شغلی‌های جدید و انتظارات تازه‌ای را پدید آورده است. فارغ از سطح دانش مهارت‌های آنها، ارزیابی عملکرد و سنجش اینکه تا چه حد بر روند جدیدی تازه ایجاد شده، تسلط دارند، هم مطرح است.»
دیدگاهتان را بنویسید