سهراب ثامنی، مدیرعامل زربان در رویداد ۹ ژانویه درباره تغییرات جدید اکوسیستم اتریوم در یک سال گذشته و یک سال آینده صحبت کرد: «اکوسیستم اتریوم هم به لحاظ حجم کاربر، هم حجم دارایی قفل شده در داخل آن، بزرگ‌ترین بلاکچین به شمار می‌رود. از آن مهم‌تر، در بکارگیری فناوری‌های قابل اتکا و بدون مشکل پیشتاز بوده است. سیکل بعدی و موج بعدی را باید بشناسیم تا مرتب سوار موج‌های قبلی نشویم؛ دنبال این نباشیم یک اپ مشابه اسنپ بسازیم و یک سایت مشابه دیجی‌کالا و یک اکسچنج مشابه مواردی که وجود دارد، راه‌اندازی کنیم. باید بدانیم که در اینجا چه اتفاقی دارد می‌افتد و خودمان را برای اتفاقی آماده کنیم که در آینده شکل می‌گیرد.»
ثامنی در ادامه از حضار رویداد ۹ ژانویه پرسید: «آیا کسی اینجا هست که در «دِفکان» بوگاتا یا «دِفکانکت» استانبول شرکت کرده باشد؟ خوشحالم که یک نفر هست! در اینجا شرایط فراتر از تصور است؛ روابط انسان‌ها با هم، مدیریت نیروی انسانی و حتی تکنولوژی‌های آینده متحول می‌شوند. اگر می‌خواهید از آینده باخبر باشید و خود را برای آن مهیا سازید؛ حتماً در چنین گردهمایی‌های توسعه‌دهندگان اتریوم شرکت داشته باشید. موج قبلی مربوط به «دیفای بوم» و نوعی اداپشن به بومی‌های وب۳ و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بود. حالا یک سؤال دیگر می‌پرسم: چه کسانی اینجا هستند که از آلت‌های (Alt) وب۳ مثل متامسک و «ربی» تا کنون استفاده نکرده‌اند؟ دو-سه نفر استفاده نکرده و تعداد کمی استفاده کرده‌اند.»
مدیرعامل زربان در ادامه خاطرنشان کرد: «زمانی که بلافاصله دو سوال پرسیده می‌شود، متوجه می‌شویم که اکثریت خاموش هستند! تعدادی که در سؤال دوم دست بالا بردند ۱۰ یا ۱۵ برابر کسانی بودند که استفاده نکرده‌اند. در جامعۀ ما، میان ۱۰ درصد از افرادی که کریپتو دارند، عدۀ خیلی کمی وارد فضای وب۳ شده‌اند. در اینجا نگرانی‌های زیادی پیرامون از دست دادن دارایی، هک شدن یا دزدیده شدن دارایی‌های ارز دیجیتال وجود دارد. نمی‌دانم ساختمان اصلی و دفتر مرکزی بیت‌کوین کجا باشد؛ ولی اگر به آنجا بروید و بگویید که «من پولم را از دست داده‌ام» یا «پول را اشتباهی به حساب فرد دیگر فرستادم» جوابی نمی‌دهند و می‌گویند: «Code is law» یعنی قانون، همین کدی است که نوشته شده و شما هیچ کاری نمی‌توانید انجام دهید. با این دیدگاه، خیلی‌ها می‌ترسند که وارد چنین فضایی شوند.»
او ادامه داد: «جواب ساده‌ای که منِ نادان قبلاً می‌دادم چنین بود: «به من چه که تو نمی‌توانی از این فضا استفاده کنی! باید بروی یاد بگیری؛ باید بروی آموزش ببینی؛ باید بروی دولوپر بشوی» ولی امروز فهمیده‌ام که چنین رویکردی واقعاً درست نیست. برای آن که اکوسیستم بتواند mass adaption و همراهی خیلی بیشتری در جامعه داشته باشد؛ باید استفاده از آن، مشابه اینستاگرام راحت باشد و مثل یوزرنیم و پسوردی که همه «۱۲۳۴۵» می‌گذارند، با همین روش بتوان امنیت خوبی را برایش فراهم کرد.»
تحولات اکوسیستم اتریوم در سال آینده
سهراب ثامنی با نشان دادن یک اسلاید در مورد تغییرات اکوسیستم اتریوم در سال آینده توضیح داد: «مهم‌ترین اتفاق در دیفای این بود که افراد زیادی را علاقه‌مند به حوزۀ غیرمتمرکز کرد؛ ولی این علاقه بعد از مدتی افول کرد؛ زیرا فهمیدند که برای یک تبدیل توکن در داخل یونی‌سواپ، باید ۲۰% کارمزد بدهند و این مبالغ برای ارقام کمتر از ۱۰.۰۰۰ دلار به‌صرفه نیست. به همین دلیل، افراد زیادی بی‌خیال این حوزه شدند و به سراغ سرویس‌های متمرکز پیشین برگشتند. در عین حال می‌بینید که طی یک سال گذشته و احتمالاً یکی دو سال آینده؛ به مرور، با آمدن لایه‌های دوم اتریوم، هزینه‌های استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز در فضای وب۳ و در غیرمتمرکز کاهش می‌یابد. امروز کارمزد لایه ۲ به حدود ۱ دلار یا گاهی کمتر رسیده؛ گرچه که هنوز هم خیلی بیشتر از کارمزد بایننس است. در عین حال، فضای متمرکز به میزان قابل توجهی در حال رگوله شدن است. قبلاً ایرانی‌ها در خیلی از صرافی‌های خارجی می‌توانستند بدون احراز هویت کار کنند؛ ولی الآن تعداد آنها کاهش قابل توجهی داشته است. با چنین رویکردی، در می‌یابیم که بازی در فضای متمرکز هر چه سخت‌تر می‌شود و احتمالاً، با یک موج و یک اختلاف زمانی نسبت به جامعۀ بیرون از ایران، در ایران نیز تحولات مشابهی رخ می‌دهد، کاربران به مرور از فضای متمرکز تبادل به سمت بسترهای غیرمتمرکز مثل یونی‌سواپ و سایر اپلیکیشن‌ها می‌روند.»
تحولات زیرساخت بلاکچین اتریوم
او با اشاره به اینکه یک تغییر و اتفاق خیلی مهم که در حال رخ دادن است، در DIP یا زیرساخت بلاکچین اتریوم است که به لایه دوهای اتریوم امکانات جدیدی می‌دهد، عنوان کرد: «به زودی یک‌سری بلاکچین شکل می‌گیرد که مجموع تراکنش‌های بلاکچین اتریوم را مدیریت می‌کند و به همین دلیل، هزینۀ ثبت تراکنش در آن بلاکچین کاهش قابل توجهی پیدا می‌کند. اتریوم با این آپدیت، می‌خواهد هزینۀ استفاده از بلاکچین‌های لایۀ دوم به میزان قابل توجهی کاهش یابد. در حقیقت، اتریوم به مرور تبدیل به یک سرویس پرووایدر برای «لایه دومی‌ها» می‌شود؛ رویکرد آن به این شکل خواهد بود که کاربرد خرد اصلاً به طرف من نیاید، کارمزدهای من همچنان بالا می‌ماند، تا دو سال آینده هم خبری از کاهش هزینه نیست. شما اگر می‌خواهید تراکنش خرد بزنید، به سراغ لایه دوها بروید، ما کاری می‌کنیم که همان هزینۀ تراکنش نیم یا یک دلار که در لایه دو می‌دهید، طی یک سال آینده به یک صدم مبلغ کنونی تقلیل یابد».
مدیرعامل زربان در ادامه گفت: «تحول مهم دیگری که «آرجنت»، «زی‌کی‌سینک» و «استارک‌ول» خیلی از آن حمایت و لابی می‌کنند که سریعتر تبدیل به استاندارد بلاکچین اتریوم شود، مسئلۀ Account Abstraction است. الآن برای خود من واقعاً سخت است که از والت وب۳ بهره ببرم؛ واقعاً می‌ترسم. ما دائم می‌خواهیم Seed Phrase خود را یک جای امن بگذاریم یا روی کاغذ بنویسیم، ولی اگر کسی آن را بدزدد یا به آن دسترسی پیدا کند، پس گرفتنش ممکن نخواهد بود؛ هیچ راه حل امنی برایش نداریم و به میزان قابل توجهی شاهد دزدی خواهیم بود. به همین دلیل، یک استاندارد دارد شکل می‌گیرد که استفاده از اکانت‌های شبکۀ اتریوم از طریق یک یوزرنیم و پسورد و به سهولت اتفاق بیفتد؛ یعنی این که بتوانید سرویس‌های مشابه SMS Verification را از یک شخص سوم بگیرید؛ مشابه حساب‌های بانکی که یک کد OTP برایتان می‌فرستند. همین کد می‌تواند برای استفاده از بلاکچین لایه دوهای اتریوم و والت‌های آنجا مورد استفاده باشد. این شرایط خیلی جذاب خواهد بود؛ باعث می‌شود که حتی مادر من بتواند از اکوسیستم استفاده کند و ضمناً ابزارهای بازیابی اکانت را ارتقا دهید؛ سیستم‌های پیشرفته‌تری در اختیار باشد و استفادۀ سیستم به سادگی و کاهش پیچیدگی برسد. این شرایط منجر به mass adaption می‌شود.»
او با اشاره به اینکه اخیراً یک DIP دیگر هم توسط یونی سواپ پیشنهاد شده برای این که ذخیره‌سازی موقت در بلاکچین اتریوم اتفاق بیفتد تا هزینۀ سواپ، با استفاده از ورژن ۴ یونی‌سواپ که به زودی بیرون می‌آید، تا پنج برابر کاهش یابد، خاطرنشان کرد: «این هم به ضرر صرافی‌های متمرکز و به نفع صرافی‌های غیرمتمرکز خواهد بود. اکوسیستم فعلی حوزۀ تبادل در ایران شامل حدود ۳۰۰ بازیگر می‌شود، ولی در آینده، اینها نیز مثل بیترکس و FTX به مشکلات جدی می‌خورند. فضای DEX هر روز مهم‌تر می‌شود. یک تحول دیگر هم در حوزۀ Zero-Knowledge رخ داده که با استفاده از DIP و هَش (Hash) جدید؛ امکان استفاده از مدل تازۀ لایه دوها را فراهم می‌سازد.»
کاهش هزینه‌ها با تغییرات جدید اکوسیستم اتریوم
سهراب ثامنی در ادامه روی نمودار نشان داد: «همان طور که می‌بینید، نوعی رشد ۸ یا ۹ برابری مشاهده می‌شود. این نشان می‌دهد که هزینه‌ها در آنجا کاسته شده و مردم به چنین سمتی آمده‌اند. احتمالاً طی یک سال آینده، رشد بیش از ۸ برابر رخ می‌دهد. با دانشی که الآن نسبت به تغییرات شبکۀ اتریوم به دست آورده‌ایم؛ چه‌کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ در این اسلاید، در مورد Account Abstraction توضیح داده شده؛ یعنی این که به جای @EUA یا والت‌هایی که Private Key آن در اختیار خودتان است؛ از والت‌های اسمارت کانترکت مثل «آرجنت» استفاده کنید که هزینۀ حفظ امنیت آن خیلی کمتر است. اما این کار چه فایده‌ای دارد؟ اول آن که هزینۀ کمتری می‌دهید و در رقابت با رقبای متمرکز، به تدریج، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز رتبۀ بالاتری را به خود اختصاص می‌دهند. استفاده از این اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز جدید خیلی ساده‌تر است؛ خیلی قابل اتکاتر هستند و به همین دلیل باید منتظر نوعی mass adaption در دو سال آینده باشیم.»
کسب‌وکارهای جدید در شبکه اتریوم
او با اشاره به اینکه در نتیجۀ آن تحولات، چه کسب و کارهایی در شبکۀ اتریوم طی یک سال آینده شکل می‌گیرند؟ بیان کرد: «من چند مثال را پیش‌بینی می‌کنم که در ایران نیز می‌تواند مشابه آن شکل گیرد؛ یک مثال خیلی خوب این است که از «استَپ‌های متامسک» بهره ببریم و آنها را توسعه دهیم. همین والت متامکس که احتمالاً خیلی از شما از آن استفاده کرده‌اید، یک قابلیت جدید دارد که می‌توانید اپلیکیشنی را به آن اضافه کنید و فهرستی از اپلیکیشن‌های «استپ» را در اینجا می‌بینید که خیلی‌ها برای استفاده از والت‌های دیگر چین‌ها یا برای بهره‌گیری از یک اپلیکیشن خاص در داخل اتریوم و سایر بلاکچین‌ها توسعه داده‌اند. داخل متامسک می‌توانید این اپلیکیشن‌ها را اضافه کنید؛ یعنی دارد تبدیل به یک Super-App یا یک سیستم عامل می‌شود که کلی اپلیکیشن دیگر داخلش قرار می‌گیرد.»
مدیرعامل زربان در ادامه توضیح داد: «اتفاق دیگر این که با کم شدن هزینه در بعضی «لایه دوها» می‌توانیم Unchained Order-book داشته باشیم؛ چیزی شبیه «نوبیدکس» که به تازگی «نوبیتکس» لانچ کرده و امیدواریم ایرادهای آن برطرف شود و پذیرش بیشتری را به خود اختصاص دهد. اتفاق بعدی می‌تواند در identity layer رقم بخورد؛ مثلاً این که Social App مبتنی بر بلاکچین داشته باشیم؛ چیزی شبیه توئیتر یا اینستاگرام که زیرساختشان متکی به بک‌اند خاصی نیست، فقط متکی به بلاکچین است و امکان سانسور کردن آن خیلی کاهش یابد. در اینجا، احتمال ایجاد نوعی Global Democracy وجود دارد. هدف من از زندگی همین است؛ چون هدف همۀ ما رسیدن به نوعی اجماع است که قابل دستکاری توسط خارجی‌ها و داخلی‌ها نباشد. مسئلۀ امروز ما همین است. با این ارتقا که اتفاق می‌افتد، احتمال دارد که بتوانیم به Global Democracy برسیم.»
سرویس‌های بانکی کامل‌تر روی بلاکچین
سهراب ثامنی با اشاره به اینکه در لایه‌های بعدی، این امکان وجود دارد که سرویس‌های بانکی کامل‌تری را مبتنی بر بلاکچین طراحی کنیم که در کنار وام‌دهی خدمات دیگری نیز به مردم ارائه دهند، گفت: «الآن می‌توانید با استفاده از سرویسی مثل summer.fee به صورت unchained یک دارایی را ۵X لانگ کنید و این منحصر به بازار فیوچر نیست، بلکه در بازار اسپات، شروع یک بلاکچین به شمار می‌رود. این کار بدون نیاز به اعتماد به یک صرافی مثل بایننس اتفاق می‌افتد. چنین کارهایی خیلی جذاب است. اگر از پدیده‌هایی مثل Complex Yield Aggregators و فایننس و YAccess استفاده کنید می‌توانید سودهای بزرگی را برای خود رقم بزنید. نکتۀ آخر که علت ترس مرا از کریپتو شرح می‌دهد این است که حتی «داروین» از نظریۀ خود می‌ترسید یا شاید از آن متنفر بود؛ چون داروین روحیۀ مذهبی داشت؛ ولی می‌ترسید اگر نظریه را به میان نیاورد، فرد دیگری آن را لانچ کند و متوجه شد که شخص دیگری هم مشغول توسعۀ همین نظریه است؛ پس آن را به انتشار رساند. واقعیت این است که افراد فیزیکدان نظیر نیوتون و انیشتین نبودند که فیزیک را به وجود آوردند؛ قواعد فیزیک در طبیعت وجود داشته و طبیعت بود که این آدم‌ها را به وجود آورد؛ طبیعت بود که داروین را شکل داد؛ طبیعت بود که «فروید» را به وجود آورد؛ نه این که «فروید» روان‌شناسی را شکل دهد! این تصور که فروید روان‌شناسی را شکل داده اشتباه است. کریپتو هم جلو می‌رود، بلاکچین هم جلو می‌رود، ما به هیچ وجه نمی‌توانیم مانع این فضای وحشی شویم؛ پس باید با آن همگام شویم. من از بلاکچین خوشم نمی‌آید. چه رگوله بکنیم چه هر بلای دیگری بر سر خودمان و مردم و کریپتو بیاوریم، به هر حال جلو می‌رود و نمی‌توان مانعش شد؛ باید با آن همگام بود؛ همراه بود؛ تا حداقل، در این همراهی، خودمان را ارتقا دهیم.»
دیدگاهتان را بنویسید