مینا والی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار در پنل رویداد ۹ ژانویه، به بررسی تاریخچه پول پرداخت. والی در ابتدای صحبت خود گفت: «روایتهای مختلفی درباره تاریخچه پیدایش پول در دنیا وجود دارد؛ ولی ما همچنان نمیدانیم دقیقا در کدام نقطه تاریخ و کدام نقطه دنیا، پول فلزی برای اولین بار به عنوان ابزار مبادله استفاده شد. نکتهای که به طور قطع میتوان دربارهاش صحبت کرد، این است که تصور دنیای بدون پول، غیرممکن شده است. بدون پول اقتصاد، علم، هنر و هیچ پدیده دیگر به شکل کنونی نمیتواند استمرار یابد. حتی گفته میشود پیدایش «فلسفه» و «متافیزیک» نیز مدیون پیدایش پول بوده است. با مرور تاریخچه پول، در مییابیم که از یک زمان به بعد، مردم فهمیدند که تولید سکههای فلزی، بهترین وسیله برای مبادله به شمار میرود و از یک جا به بعد، دانستند که طلا بهترین فلز برای ساخت این ابزار مبادله به نام پول است.»
استاندارد طلا و پول سالم
والی در ادامه با اشاره به ویژگیهای طلا بیان کرد: «طلا ویژگیهایی دارد که آن را تبدیل به گزینه برتر در ساخت سکه میکند؛ از جمله این که طلا را نمیشود تخریب کرد و عنصری طبیعی به شمار میرود که با مواد دیگر قابل ساختن نخواهد بود. برای به دست آوردن طلا باید ابزار داشته باشید و هر چقدر ابزارتان پیشرفتهتر شود، باز هم استخراج طلا به کندی صورت میگیرد. این شکل نشان میدهد که منابع طلا در دنیا کمیاب هستند. ویژگیهای طلا باعث شد که از یک مقطع تاریخ، رابطهای بین طلا و پول شکل گیرد. در قرن ۱۸ بود که برای اولین بار، بریتانیا، «استاندارد طلا» و چاپ اسکناس با پشتوانه طلا را معرفی کرد. تا سال ۱۹۰۰ پنجاه کشور دیگر به این استاندارد پیوستند. از قرون ۱۸ و ۱۹ تا اوایل قرن ۲۰ را میتوان دوران شکوفایی صنایع دانست. در این مدت، وسایل حمل و نقل، راهآهن، قطار، وسایل ارتباطی، تلگراف و تلفن پیشرفت کردند؛ اما از اوایل قرن ۲۰، با شروع جنگ جهانی اول، دولتها برای اجرای عملیات نظامی، نیاز به منابع مالی جدید داشتند و به جای این که منابع را با افزایش مالیات به دست آورند؛ دست بهکاری فاجعه بار زدند: شروع به چاپ اسکناس با سرعت زیاد کردند و بدین ترتیب، تولید اسکناس از سرعت استخراج طلا پیشی گرفت.»
مدیرعامل راهکار ادامه داد: «در نمودار میبینیم که اقتصادهای بزرگ دنیا تا چند سال به استاندارد طلا متعهد ماندند. این نمودار هم نشانگر اتفاقی است که بعد از کنار گذاشتن استاندارد طلا پیش آمد. در این مقطع، ارزش دلار نسبت به طلا به شدت کاهش یافت. دورهای که استاندارد طلا را ملاک چاپ پول قرار میدادند، دوره «پول سالم» یا Sound Money خوانده میشود. چرا از پول سالم دفاع میکنیم؟ چون پول سالم باعث تشویق مردم به سرمایهگذاری میشود؛ ولی پول ناسالم مخدوش کننده انباشت سرمایه است. پول ناسالم، دورههای رشد و رکود را با دستکاریهای دولت به دنبال میآورد؛ مدتی شاهد رشد هستیم و بعد حباب میترکد و دوره رکود شروع میشود؛ سپس دستکاری دوباره دولت و…. همین طور چرخه معیوب استمرار مییابد. به همین دلیل است که طی سالیان، ایده بازگشت به استاندارد جدید طلا به میان آمده است و عدهای بیتکوین را به عنوان استاندارد جدید پیشنهاد میدهند.
تشابه طلا و بیتکوین
او در ادامه به دلیل وجود بیتکوین پرداخت و مطرح کرد: «چرا بیتکوین به عنوان استاندارد جدید مطرح شده است؟ زیرا بیتکوین شبیهترین چیز به طلا در دنیا به شمار میرود. چه شباهتی دارد؟ این که بیتکوین کمیاب است. این نمودار، میزان عرضه بیتکوین و نرخ رشد عرضه آن را نشان میدهد. از آنجا که دستکاری بیتکوین مستلزم صرف هزینه زیاد خواهد بود؛ در عمل، از امنیت بالایی برخوردار است؛ مثل همان ویژگی طلا که قابل تخریب نیست. اقتصاددانهای دنیا ایدههای مختلفی را در این رابطه به میان میآورند. ۵۰ سال قبل، «هایِک» ایدهای را در کتاب «خصوصی سازی پول» مطرح ساخت؛ که در ایران هم با عنوان «پول خصوصی» ترجمه شده است. ایده او این است که سازمانهای خصوصی، پولهایی را عرضه و در بازار رقابتی، مردم خودشان انتخاب کنند که خرید را با کدام پول انجام دهند»
والی در انتهای ارائه خود نیز به معرفی کتاب استاندارد بیتکوین پرداخت و گفت: «همه ما میدانیم که نوسان قیمت و محدودیت سقف تراکنش روزانه جزو چالشهای بیتکوین به شمار میرود و ضمناً کارمزد آن بالا به نظر میرسد. در عین حال، شاید بتوان تصور کرد که روزی، ارزهایی با پشتوانۀ بیتکوین معرفی و عرضه میشوند. ولی اگر چنین اتفاقی بیفتد، آیا استاندارد بیتکوین نیز همان سرنوشت استاندارد طلا را خواهد داشت؟ در این رابطه، گذشت زمان همه چیز را نشان میدهد. ارائۀ من برگرفته از کتاب «استاندارد بیتکوین» بود. من این تصویر را خیلی دوست دارم و به همین دلیل در آخرین اسلاید گذاشتم؛ چون یک اسکرین شات از سایتِ نویسندۀ کتاب، سیفالدین آموس، است که یکی از اقتصاددانهای بزرگ دنیا و استاد دانشگاه به شمار میرود. ما در انتشارات راه پرداخت، کتاب استاندارد بیتکوین را ترجمه و چاپ کردیم. این کتاب تا کنون به ۳۵ زبان دنیا منتشر شده است. البته ما بخشهایی نیز به آن کتاب افزودیم. «اموس» یک کتاب دیگر هم در امتداد «استاندارد بیتکوین» منتشر کرده به نام «استاندارد فیات» که در همین چند روز اخیر، ما آن را به چاپ رساندیم و الآن فقط یک نسخهاش در همایش موجود است.»
دیدگاهتان را بنویسید