در جریان دو روز رویداد ۹ ژانویه؛ در کنار کنفرانس‌ها و پنل‌های تخصصی در سالن اصلی و کارگاه‌های آموزشی در سالن حکمت کتابخانه ملی، استودیو راه‌کار به میزبانی میثم سلیمانی در سالن فرهنگ مستقر بود و با مدیران عامل صرافی‌ها و کسبوکارها و صاحب‌نظران درباره مسائل مهم حوزه بلاکچین و رمزارز گفت‌وگو کرد. استودیو راه‌کار در اولین روز رویداد مصادف با ۱۹ دی‌ماه، میزبان ۸ متخصص بود. در ادامه خلاصه‌ای از اهم صحبت‌های آنها را می‌خوانید.
تحقق SRO و رفع انحصار
صالح خواجه دلویی مدیرعامل هیتوبیت، درباره تاثیر SRO یا همان «Self Regulation Organization به‌عنوان شیوه‌‌ای از تنظیم‌گری توضیح می‌دهد : «یکی از راهکارهای قانون‌گذاری SRO و راه دیگرپیشبرد مصوبات قانونی از سمت بانک مرکزی و مجلس شورای اسلامی است؛ باید بررسی کنیم که حرف صنعت کجا بیشتر شنیده می‌شود؟ بررسی صنعتی پویا که هر لحظه در حال تحول است و هر روز ترندهای جدیدی به آن اضافه می‌شود، در مجلس منطقی نیست چراکه بازنگری در قانون میسر نیست.» او صراحتا می‌گوید: «تغییرات زیاد است و نمی‌توانیم بگوییم چرا تا پیش‌ازاین، برای سایر اکوسیستم‌ها SRO نداشته‌ایم.»
او معتقد است؛ فضای بلاکچین و رمزارز این پتانسیل را دارد که قانون گذاری آن وارد الزامات و چارچوب محدودکننده و دستوری بانک مرکزی نشود: «تصویب قوانین از سمت سایر نهادها، پویایی را از بلاکچین می‌گیرد و از سمتی دیگر به پدیدآمدن رفتارهای سلیقه‌ای منجر می‌شود. درست است که کمیته‌های مربوطه در سند پیش‌نویس دیده شده است اما تشکل‌ها و کسبوکارها کجا هستند؟ این حالت تداعی‌گر قانون‌گذاری پشت درهای بسته است.
خواجه دلویی تأکید کرد که باید به سمتی که SRO الزامات اجراپذیری را منتشر کند، برویم و از سویی دیگر اجازه دهیم از درون تشکل‌ها خود تنظیم‌گری اتفاق بیفتند. او تحقق این موضوع را با شکسته‌شدن فضای انحصار مساوی می‌داند. SRO یعنی هر کسب‌وکاری در چارچوب‌های تعیین شده اجازه فعالیت داشته باشد.
پافشاری حاکمیت بر ارز دانستن دارایی دیجیتال
دارایی دیجیتال چیست و تعدد اسامی برای این دارایی‌ها از کجا نشات می‌گیرد؟ رمزارز، رمزدارایی، رمزارزش، رمزارز، چه تفاوت‌هایی دارند و چرا تعریف مشترکی از این مفاهیم وجود ندارد؟
احسان قاضی زاده مدیر ارشد صرافی بیتمکس، این امر را مرتبط به عدم شناخت از ماهیت دارایی‌های دیجیتال می‌داند: «ماهیت شناسی به درستی اتفاق نیفتاده است وبخشی از این تعدد هم دعوای زرگری است. از اولین روزها عمده افراد در کامیونیتی اتفاق نظر داشتند که پسوند و یا پیشوند «ارز » از کلاس‌های جدید دارایی‌ها برداشته شود اما پافشاری مشکوکی از سمت حاکمیت وجود داشت. از نگاه من ،انها می‌خواستند دارایی‌های دیجیتال را به فضای ارز ببرند تا براساس آن، ممنوعیت و محدودیت‌هایی بر آن اعمال کنند. این تناقض یک فرصت سوزی است و باعث شده از سال‌های قبل حتی به نام مشترکی نرسیم.»
او ابا اشاره به تجربه موفق سایر کشورها از جمله ژاپن ادامه داد: «این کشور از ۱۴ سال قبل رمزارز را به عنوان کلاس جدید دارایی شناسایی کرد و هنوز هم در حال بررسی فرصت‌های این حوزه است. نکته قابل توجه این امر این است که حوزه بلاکچین و رمزارز ذیل وزارت امور مالی ژاپن است و هیچ ارتباطی جز تعامل با بانک مرکزی ندارد.»
خلا زیرساخت‌ها برای کاربردپذیری بلاکچین
جواد بهره رئیس هیئت‌مدیره صرافی بیتمکس، با اشاره به کاربرد بلاکچین در فضای واقعی و زندگی روزمره توضیح داد: «روزهای ابتدایی پدیدآمدن اینترنت، برای هیچ‌کس قابل باور نبود که قرار است از این طریق تاکسی بگیرد و یا غذا سفارش دهد. کاربردپذیری بلاکچین نیز این همین جنس است. بلاکچین از انتهای مسیر یعنی وقوع بیت‌کوین پدید آمد و شاید قرار بود، کاربردهایش در همین نقطه باقی بماند. حدود شش سال بعد از جهانی شدن بیت‌کوین، مشخص شد که قراردادهای هوشمند هم می‌توانند بر این بستر انجام شوند. شاید کاربرد اولیه آن به بعد مالی و انتقال پول بدون واسطه ارتباط داشت.»
او معتقد است که بیت‌کوین هم از هدف اولیه خود یعنی پول بودن فاصله گرفته است: «بر اساس آمارهای کلی شاید واقعاً ۵ درصد از تمام مردم جهان با کریپتوکارنسی برخورد داشته‌اند و این امکان هنوز از نظر زیرساختی وجود که مردم از در زندگی روزمره استفاده کنند.
او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه کدام صنایع مالی می‌توانند از بلاکچین استفاده کنند نیز گفت: «در مرحله اول باید زیرساخت‌های توسعه بلاکچین ساخته شود؛ مانند خانه‌ای که هنوز پایه‌های آن را نساخته‌ایم و به فکر دیزاین تابلوی پذیرایی آن باشیم. اینکه می‌گوییم بلاکچین در مباحث مانند دیفای، زنجیره تأمین قابل‌استفاده است اما آیا زیرساخت‌های آن کاملاً تسهیل شده است و افراد مسن‌تر می‌توانند بر بستر بلاکچین جابه‌جایی پول داشته باشند؟ بهره تصریح کرد که زیرساخت‌ها باید به‌قدری پیشرفته شوند که به مرحله ساده‌سازی برای بهبود تجربه کاربری برسند.»
رقابت بر محور هزینه می‌چرخد
به اعتقاد سهراب ثامنی مدیرعامل زربان، در تجارت خرد کشورهایی مانند ایران که ارتباط پرداختی وسیعی با سایر کشورها و ندارد و سوئیفت با موانع بزرگی مواجه است؛ تتر نقش بزرگی ایفا می‌کند اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که در بحث پرداخت هنوز هزینه تراکنش نسبت به ثبات سفارش با سرویس‌های رمیتنسی چندان قابل رقابت نیست: «اگر ما بتوانیم روزی بلاکچین را تا حدی گسترش دهیم که با حفظ امنیت و مقیاس‌پذیری و قابلیت اتکایی، بتواند هزینه تراکنش را تا چندهم سنت کاهش دهد می‌توانیم آن را قابل‌رقابت بدانیم.»
از نگاه او آنچه اهمیت دارد این است که هزینه ثبت هر تراکنش چقدر است؛ هرقدر این رقم کمتر باشد سرویس‌های بیشتری بر بست‌ها ایجاد خواهد شد و کاربران بیشتر با پول‌های خردتری وارد آن خواهند شد.
او با اشاره به فرصت‌های اتریوم برای کسب درآمد توضیح داد: «یکی از راه‌ها استیکینگ اتریوم بر پلتفرم‌های گوناگون است؛ مضاف بر آن سرویس‌های دیگری مانند کوین بیس هم هستند؛ برای ارائه سرویس بهتر در لایه دوماهه‌ای اتریوم، این قابلیت وجود دارد که با تأمین نقدینگی از استخرها نقدینگی استفاده کنند.»
تمام الزامات واحد بود
بنابر گفته‌های عباس آشتیانی، فعال حوزه بلاکچین، بسیاری از افراد با دیدگاه آنارشیستی به دغدغه‌ّهای رگولاتور می‌پردازند. به‌عنوان فردی که ۷ سال مداوم لبه موضوع رگولاتوری رمزارز و دارایی دیجیتال هستم، معتقدم نمی‌توان رگولاتوری را با چشم‌پوشیدن بر دغدغه‌های رگولاتور پیش برد اما رویکرد حاکمیت به تمام اقتصاد دیجیتال، به فناوری‌ای سنتی مربوط است. او ادامه داد: «رویکرد سنتی یعنی ابتدا باید ریسک‌های تمام حوزه‌ها شناسایی و بعد از آن برایش مجوز تعریف شود اما سرعت تحولات فناوری از جمله بلاکچین و بیت‌کوین و.. به نحوی بود که دریافته شد نمی‌توان با رویکرد سنتی تنظیم‌گری کرد.»
آشتیانی در بخش دیگی از صحبت‌هایش با اشاره به تعدد رگولاتور و الزامات توضیح داد که مجلس از سه سال قبل در حال نوشتن یک طرح بود، با روی کار آمدن دولت جدید مقرر شد که ستاد ملی رمزارزها ایجاد شود و مجلس اعلام کرد تا ارسال لایحه مدنظر دولت صبر می‌کنیم. ستاد ملی رمزارز ارزش‌ها جلسات را ادامه نداد. و وزارت اقتصاد موضوع را به بخش حقوقی ریاست‌جمهوری سپرد تا آنها هم طرحی را ارائه دهند. این طرح هنوز آماده نشده است و ما می‌شنویم که لایحه در حال حاضر در قالب یک طرح به مجلس رفته است. تمام این الزامات واحد بود و هدفش این بود که حوزه را از ۴ افراز تولید و خلق، نگهداری کیف پول‌ها، پرداخت و تبادل بررسی کند.
مرگ ماینینگ میان منافع ذی‌نفعان
آیا ماینینگ مرده است؟ محمدرضا شرفی فعال حوزه استخراج، در این باره می‌گوید: «می‌توان گفت که حوزه ماینینگ دیگر در ایران زنده نیست و آن دسته از فعالانی که هنوز به فعالت خود ادامه می‌دهند، از نظر من یا با شرایط خودشان را وقف داده‌اند یا از قدیم درگیر صنعت بوده‌اند و برای بازگشت سرمایه خود به فعالیت در این حوزه الزام دارند. با شرایط کنونی کشور، وارد شدن به این فضا دیگر ممکن نیست.
او در پاسخ به این سوال که آیا تجربه رگولاتوری ماینینگ موفق بوده است یا خیر، تصریح کرد که این صنعت میان منافع چندین سازمان گیر کرده است. هر سازمانی از زاویه دید و منافع خود قوانین را تدوین می‌کند. از نگاه من می‌شد که قوانین به نحوی تعیین شود که درعین‌حال که منافع تمام سازمان‌ها و ذی‌نفعان در نظر گرفته می‌شود و همچنین الزامات تسهیل گرایانه باشند.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه به نقطه‌ای رسیدیم که نتیجه‌ای جز نابودی صنعت نداشت، ادامه داد: «در هیچ‌یک از صنایع کشور، نشده است که هزینه‌ها پیش اخذ شوند و در نهایت زیان و سود با خود صنعت گر باشد. قیمت انرژی را هم سربه‌سر با سود و زیان تعریف کرده‌اند و وابسته به قیمت بیت‌کوین شما در مرحله سوددهی یا ضرر قرار می‌گیرید.»
ارتباط حیات پرداختیارها با بازار کریپتو
طبق صحبت‌های مهدی مرادیان مدیرعامل جیبی‌مو، چرخه تسویه یکی از دغدغه‌های کارگزاری‌هاست که جیبی‌مو در راستا رفع آن قدم برداشته است: «جیبی‌مو چرخه تسویه گروهی را با سرویس‌های ویژه‌ای بر ۱۲ بانک راه‌اندازی کرده است نتیجه آن هم در کارگزاری فارابی مشهود است و سرویس با کمترین خطا در حال فعالیت است. فارابی همچنین سهام‌دار تمام جیبی‌مو شده است و از آنجایی که تطابق و نیازهای صرافی‌ها و کارگزاری به یکدیگر نزدیک است و مارکت اصلی ما بازار سرمایه است. البته رگولاتور بازار سرمایه گاها شرایط را برای نوآوری سخت می‌کند. از سمتی هم بازار سرمایه بازاری جذاب با گردش مالی بسیار بالاست اما نکته‌ای که وجود دارد، سخت بودن تصمیم و استراتژی در این بازار است.
او در همین راستا با بیان اینکه تمایل داریم با صرافی رمزارزی همکاری کنیم توضیح داد که پرداختیارها، شرایط رقابت با شرکت‌های پرداختی را ندارند و یکی از بازارهایی که پرداختیارها در این فضا به آن ورود کنند و به‌واسطه آن سرپا بمانند حوزه رمزارز است. از نگاه من، حیات پرداختیارها و بازار کریپتو به یکدیگر وابسته است.
استقرار فناوری فرای سیستم‌هاست
وحید صیامی کارشناس فناوری‌های مالی نیز بیان می‌کند که فناوری همیشه همراه بشر بوده است و جایگاه‌های متفاوتی را می‌توان متصور شد؛ فناوری می‌تواند ابزار باشد، می‌تواند سیستم فنی اجتماعی ساخت فناوری باشد و دیگری سیستم اجتماعی فنی به بارگیری فناوری است. تقریباً تمام فناوری‌‌ّای جدید اعم از بلاکچین و شبکه‌ای اجتماعی در این سطح قرار می‌گیرد و این یعنی برای استقرار فناوری در یک جامعه به الزاماتی فراتر از صرف سیستم بودن نیاز دارد. لازم است هم راستا با آن روال‌های انسانی و اجتماعی را در نظر بگیریم.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به امکان برگزاری انتخابات بر بستر بلاکچین گفت، بلاکچین شاید پاسخگوی این موضوع باشد اما بعد از آن افراد متوجه قدرت آن می‌شوند و این قصه می‌تواند در جهات مخالف کاربردپذیری باشد.
دیدگاهتان را بنویسید